ความหมายของของที่ระลึก

มนุษย์เป็นสัตว์สังคมที่มีการคบหาสมาคมกันในกิจการใดกิจการหนึ่ง  ในระยะเวลาหนึ่งจนทำให้เกิดความผูกพัน  ชอบพอขึ้นในความรู้สึก  และเป็นพื้นฐานทำให้เกิดความอยากจะปะทะสัมพันธ์กันในมนุษย์ระหว่างมนุษย์  หรือเกิดความผูกพันขึ้นระพหว่างมนุษย์กับสิ่งต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นสถานที่  เหตุการณ์  วัตถุ ฯลฯ อันนำไปสู่ความทรงจำและการระลึกถึง  ในเมื่อกิจกรรมร่วมนั้นได้ล่วงพ้นไป

ความต้องการที่จะให้ความทรงจำที่เกี่ยวข้องนี้  ปรากฏขึ้นในความรู้สึกอย่างปะติดปะต่อกัน  แม้เวลาจะล่วงเลยไปแล้วก็ตาม  หรือความต้องการที่จะให้มีการปะทะสัมพันธ์กันอยู่เรื่อยๆ ไป  เนื่องจากอยู่ไกลกันทำให้โอกาสที่จะทำให้พบปะกันมีได้น้อย  ความคุ้นเคยกัน  การที่มีรสนิยมและพฤติกรรมร่วมกัน  ความจำเป็นที่จะต้องพึ่งพาอาศัยกัน  ความมีลักษณะเสริมซึ่งกันและกันของกลุ่มคน  ตลอดรวมไปจนกระทั่งการกระทำที่มีลักษณะการให้รางวัลเป็นการตอบแทน  เมื่อเกิดความพึงพอใจหรือเกิดถูกใจแก่กัน  ตลอดทั้งสาเหตุอื่นๆ อีกนานัปการ  เหล่านี้ล้วนอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดการสร่างสรรค์ของที่ระลึกขึ้น  เพื่อมอบให้แก่กันและกันได้ทั้งสิ้น  แต่ที่สำคัญ  ขณะที่มนุษย์มีสมองใช้บันทึกเรื่องราว  เหตุการณ์  บุคคล  ตลอดจนสิ่งต่างๆ  ที่ได้สัมผัสรับรู้ในลักษณะของความทรงจำ  การทับถมกันของประสบการณ์เหล่านั้นย่อมก่อให้เกิดความสับสนปนเปยากแก่การลำดับ  และเมื่อเวลาผ่านไปความทรงจำในสิ่งที่ได้ปะทะสัมพันธ์ระหว่างนั้น  อาจเกิดการลืมเลือนไปได้ในที่สุด  ดังนั้นมนุษย์จึงพยายามหาวิธีการกระตุ้นความทรงจำในเรื่องราวที่ได้เกี่ยวข้อง  โดยการออกแบบสร้างสรรค์สื่อหรือสิ่งใดๆ ขึ้น  เพื่อใช้เป้นตัวกระตุ้นจูงใจให้เกิดการระลึกถึงเรื่องราวที่ได้เกี่ยวข้องอยู่เสมอๆ   สื่อหรือสิ่งที่สร้างสรรค์ขึ้น  เพื่อจุดประสงค์ในการกระตุ้นเตือนหรือเน้นย้ำความทรงจำนี้  เรียกว่า ”ของที่ระลึก”

การสรุปหาความหมายของคำ “ของที่ระลึก” ขึ้นแรกอาจทำได้โดยแยกหาความหมายของคำที่มาประกอบกันเสียก่อน “ของ” อาจหมายถึง “สิ่ง” , “ที่ระลึก” อาจหมายถึงที่ทำให้นึกถึงหรือคิดถึง ดังนั้น “ของที่ระลึก” อาจหมายถึงสิ่งที่ทำให้เกิดความคิดถึงหรือนึกถึง  และจากแนวสรุปความหมายของคำเช่นนี้  อาจให้คำจำกัดความที่มีแนวความหมายในลักษณะคล้ายคลึงกันออกไปได้อีก เช่น

ของที่ระลึก อาจหมายถึงสิ่งต่างๆ ที่นำมาใช้เป็นตัวจูงใจ  ให้เกิดการคิดถึงหรือนึกถึงเรื่องราวที่ได้เกี่ยวข้อง  เช่น  เหรียญที่ระลึกกีฬาซีเกมส์ ครั้งที่ 13 ซึ่งไทยเป็นเจ้าภาพในการแข่งขัน  สแตมป์ในโอกาสครบรอบต่างๆ เป็นต้น

ของที่ระลึก  อาจหมายถึงสิ่งที่ใช้เป็นสื่อเพื่อหวังผลทางด้านความทรงจำ  ให้สิ่งที่ผ่านมาในอดีตกลับกระจ่างชัดขึ้นในปัจจุบัน  เช่น  พระโอสถมวน  ที่ระลึกเสด็จยุโรปของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  หน้าหนึ่งลงยารูปเรือพระที่นั่งมหาจักรราชพาหนะ  อีกหน้าหนึ่งมีจารึกพระปรมาภิไธย ลงยาพระบรมฉายาลักษณ์และรายมือชื่อผู้ตามเสด็จฯ

ของที่ระลึก  อาจหมายถึงสัญลักษณ์แทนบุคคล  เหตุการณ์  เรื่องราว ฯลฯ ที่ได้รับการออกแบบสร้างสรรค์ขึ้น  เพื่อกระตุ้นหรือเน้นย้ำความทรงจำให้คิดถึงหรือนึกถึงอยู่เสมอในบุคคล  เหตุการณ์  หรือเรื่องราวนั้นๆ เช่น รูปเงือกน้อย  เป็นสัญลักษณ์ของประเทศเดนมาร์ก  เป็นต้น  สัญลักษณ์ของประเทศต่างๆ มักถูกนำรูปแบบมาจัดสร้างเป็นของที่ระลึกอยู่เสมอ

ของที่ระลึกเมื่อให้ในโอกาสที่ต่างกันอาจอาจมีชื่อเรียกที่ต่างกันออกไป เช่น  หากนำไปให้แก่ผู้ที่รักและนับถือ เรียก “ของกำนัล” หากนำสิ่งของให้แก่เจ้าของขวัญเมื่อเสร็จพิธีทำขวัญแล้ว  หรือให้กันในเวลาอื่นเป็นการถนอมขวัญหรือเพื่ออัธยาศัยไมตรี  เช่น  วันปีใหม่ วันเกิด วันแต่งงาน เรียกว่า “ของขวัญ” และหากให้ตอบแทนผู้มาช่วยงาน  เช่น  งานแต่งงานและงานศพ  เรียกว่า “ของชำร่วย” และเรียก “ของแถมพก” เมื่อให้เพื่อเป็นสินน้ำใจ

การที่จะใช้เรียกชื่อใดหรือให้ในโอกาสใดก็ตาม  จุดหมายย่อยอาจแตกต่างกันไปตามวาระและกำหนดนิยม  แต่จุดหมายที่แท้จริงก็คือเป็นการให้เพี่อกระตุ้นเตือนหรือเน้นย้ำความทรงจำ  อันอยู่ในขอบข่ายของ “ของที่ระลึก” นั่นเอง