จักสานก้านจาก

ภูมิปัญญากลุ่มจักสานก้านจาก จังหวัดตรัง
 

ประวัติความเป็นมา

บ้านนายอดทอง หมู่ที่ 5 ตำบลวังวน อำเภอกันตัง จังหวัดตรัง เป็นหมู่บ้านติดชายฝังทะเล ซึ่งเป็นอ่าวเข้ามาพื้นที่บริเวณนั้นเป็นป่าชายเลน มีต้นจากขึ้นจำนวนมาก ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ ทำสวนยาง และ อาชีพประมง อาชีพเสริมคือการลอกใบจากขาย ในการขายใบจากนั้น ชาวบ้านจะขายเฉพาะใบจากส่วนดีซึ่งนำไปห่อยาสูบใช้สูบ ส่วนก้านจากเป็นส่วนที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ ทิ้งเป็นขยะ บางครั้งก็นำไปซ้อนทับกันรองเป็นทางเดินในบริเวณที่น้ำทะเลขึ้นถึงจนแฉะ การประกอบอาชัพทำสวนยางจะใช้เวลาช่วงเช้าจนเที่ยงก็เสร็จภารกิจ ช่วงบ่ายมีเวลาว่าง ประกอบกับมีผู้สูงอายุจำนวนหนึ่งในหมู่บ้านมีความรู้ด้านการจักสานก้านจากซึ่งได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ กลุ่มสตรีบ้าน นายอดทองกลัวว่าภูมิปัญญาการจักสานก้านจากจะสูญหาย จึงรวมกลุ่มกันเรียนรู้การจักสานก้านจาก เริ่มแรกก็เรียนการจักสานเสวียนหม้อซึ่งเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นดั้งเดิม ต่อมาได้รับการสนับสนุนจากทางราชการสอนแนะ การจักสานก้านจากในรูปแบบต่างๆ จนปัจจุบัน

 

เอกลักษณ์/จุดเด่นผลิตภัณฑ์

ลักษณะที่โดดเด่นของก้านจาก คือ มีความทนเหนียว จักสานเป็นของใช้รูปแบบต่างๆสวยงาม เป็นวัสดุเหลือใช้ เป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ชายทะเลซึ่งมีป่าชายเลน โดยเฉพาะต้นจากจะเจริญงอกงามในเขตป่าชายเลน

 

วัตถุดิบและส่วนประกอบ

1. ก้านจาก

2. มีด

 

ขั้นตอนการผลิต

1.      นำก้านจากสดที่เหลือจากการลอกใบจากแล้ว มาเหลาด้วยใบมีดโกน ให้สะอาด

2.      คัดก้านที่มีความยาวเท่าๆกันโดยที่ไม่ต้องตัดก้านส่วนใดออก มาตั้งฐานตามรูปแบบผลิตภัณฑ์ที่ต้องการ

3.      แล้วสานขึ้นรูปทรงของผลิตภัณฑ์นั้นๆ

4.      ตกแต่งดึงก้านให้ตึง หลังจากนั้นทำขอบฐาน แล้วสานรางพัดเสร็จตามรูปแบบที่ต้องการ แล้วตกแต่งความเรียบร้อยตัดส่วนก้านที่เหลือออก ผสมวานิชกับน้ำมันสนเข้าด้วยกัน แล้วใช้แปรงทาให้ทั่ว เพื่อป้องกันเชื่อรา และนำไปผึงแดดหรือลมจนแห้ง

 

เทคนิค/เคล็ดลับการผลิต

คัดเลือกก้านจากให้มีความเหมาะสมกับผลิตภัณฑ์ที่เราจะจัดสาน หากก้านจากเล็กสั้นจะได้ผลิตภัณฑ์ขนาดเล็ก