กลุ่มสืบสานตำนานเสื่อกกแกลงกะเฉด

กลุ่มสืบสานตำนานเสื่อกกแกลงกะเฉด จังหวัดระยอง

เสื่อกกแกลงกะเฉด

เดิมชาวบ้านแกลงกะเฉด มีอาชีพ ทำไร่ ทำนา ทำเสื่อกก ต้นกก หรือ กระจูด มีขึ้นโดยธรรมชาติ อยู่ที่บึงชื่อว่า “บึงสำนักใหญ่” บึงนี้มีพื้นที่ประมาณ 3,871 ไร่ เป็นที่สาธารณประโยชน์ มีน้ำตลอดไม่เคยแห้ง เมื่อถึงเวลาฤดูมีน้ำมาก พื้นจะลึกต้องใช้เรือไปเก็บต้นกก ในบึงนี้มีต้นกกขึ้นอยู่มากมาย ชาวบ้านพากันเก็บต้นกกนำไปสาน เป็นเสื่อกก แล้วนำไปจำหน่าย และส่วนหนึ่งจะเก็บไว้ใช้เองในบ้าน การสานเสื่อกระจูดนี้ทำกันมานานมาก เป็นอุตสาหกรรมพื้นบ้านที่ทำรายได้ดีไม่น้อย ทำกันตั้งแต่รุ่นปู่ย่าตายาย หลายร้อยปี เพื่อสืบสานสืบทอดอาชีพที่บรรพบุรุษสร้างไว้จนมาถึงลูกหลานปัจจุบัน ทำให้เมื่อปี พ.ศ.2544 ชาวบ้านได้คิดกันรวบรวมสมาชิกในหมู่บ้าน ครั้งแรกรวม 32 คน มาตั้งเป็นกลุ่มเสื่อกกแปรรูปผลิตภัณฑ์ต่างๆ โดยตั้งชื่อว่า “กลุ่มสืบสานตำนานเสื่อกกแกลงกะเฉด”

ลักษณะที่โดดเด่นของผลิตภัณฑ์กลุ่มเสื่อกกแกลงกะเฉด คือ นำกกที่ขึ้นตามธรรมชาติในบึงน้ำของหมู่บ้านขนาดใหญ่ บนเนื้อที่ 3,871 ไร่ นำมาสานเป็นเสื่อปูนอน กระเป๋า หมวก รองเท้า กล่องต่าง ๆ ตะกร้า พัด ที่รองแก้ว ฯลฯ เป็นต้นกกชนิดคุณภาพดี ไม่เป็นเชื้อรา มีน้ำหนักเบาสะดวกต่อการขนย้าย มีความยืดหยุ่นเหนียวและมีความทนทานต่อการใช้งาน เมื่อนำมาย้อมสี จะติดทนนานไม่ลอกง่าย

ฝีมือ แรงงาน คือ คนในหมู่บ้านชุมชนจริงๆไม่มีแรงงานจากนอกหมู่บ้าน ซึ่งเป็นการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นปู่ย่าตายาย เป็นร้อยๆ ปี จึงทำให้คนในหมู่บ้านมีความผูกพันกันเหมือนญาติพี่น้องแท้จริงได้มีการรวมกลุ่มกันขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2544 ทำให้คนในหมู่บ้านมีอาชีพ และมีรายได้เพิ่มขึ้น หลังจากการทำไร่ ทำนา อีกทั้งกลุ่มยังได้รับความรู้ความเข้าใจ จากวิทยากรของหน่วยงานภาครัฐ และเอกชน อย่างต่อเนื่อง

 

วัสดุ/อุปกรณ์ที่ใช้

1. ต้นกก

2. สีย้อมกก

3. กาวลาเท็กซ์

4. กาวเหลือง

5. กระดาษแข็ง

6. ผ้าสีต่าง ๆ

7. สายวัด

8. กรรไกร

9. แผ่นรองตัด

10. คัตเตอร์หรือ มีด

11. ฟองน้ำ

12. ซิป

13. แลคเกอร์

14. แปรง

15. ช้อค

16. ด้าย

17. เข็มสอย

 

ขั้นตอนการผลิต

1. ขั้นตอนการทำ นำต้นกกที่เก็บมาตัดปลายออกให้เท่า ๆ กัน แบ่งเป็นมัด แล้วนำไปย้อมดินนวลสีขาวเคล้าให้เข้ากัน จึงนำไปตากแดดประมาณ ครึ่งวัน พอแห้ง

2. ใช้ครกปูนกลิ้งทับให้เส้นแบนราบ จึงนำไปตากอีกครั้งประมาณครึ่งชั่วโมง พอเส้นแห้งดีแล้วนำมามัดเก็บไว้ใช้ตลอดปี

3. ขั้นตอนการสานเป็นเสื่อ จะนำต้นกกมาตำด้วยสากไม้ กับ กระดานปูนให้เส้นนิ่มมือ

4. นำต้นกกที่ตำแล้วมาสานเป็นเสื่อใหญ่ เสื่อเล็ก เสื่อลายไทย ลายดอกพิกุล

5. นำเสื่อกกที่สานเสร็จแล้ว มาตัดเย็บเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น หมวก กระเป๋า รองเท้า พัด เสื่อพับ เป็นต้น

ต้นกกที่ใช้เป็นต้นกกที่ขึ้นตามธรรมชาติในบึงน้ำขนาดใหญ่ภายในหมู่บ้านเป็นต้นกกที่มีคุณภาพดี ทำให้ในการจะทำผลิตภัณฑ์ชนิดใด ไม่ว่าจะเป็นกระเป๋า เสื่อ รองเท้า พัด หรือกล่องต่าง ๆ เมื่อผลิตสำเร็จเรียบร้อยออกมาแล้วจะสวยงามทนทานไม่เป็นเชื้อราซึ่งจะตากแห้งสนิทดี เก็บรักษาได้นาน น่าใช้สีสันสวยงามสะดุดตาต่อผู้เลือกซื้อ