การเขียนแผนธุรกิจ

การเขียนแผนธุรกิจเพื่อผู้ประกอบการ OTOP และผู้ประกอบการ SMEs

แผนธุรกิจคืออะไร

– เป็นผลสรุปหรือผลรวมแห่งกระบวนการคิดพิจารณาและการตัดสินใจของผู้ประกอบการออกมาเป็นโอกาสทางธุรกิจ
– เป็นแผนที่ช่วยชี้แนะการดำเนินงานขั้นตอนต่าง ๆ ในการก่อตั้งและดำเนินกิจการ/ โครงการ
– เป็นแผนที่ให้รายละเอียดต่าง ๆ ทางด้านการตลาด การแข่งขัน กลยุทธ์ การประมาณทางการเงิน โดยชี้ให้เห็นประเด็นจุดอ่อนและข้อควรระวัง

แผนธุรกิจมีความสำคัญอย่างไร

– เป็นการให้รายละเอียดการเริ่มต้นธุรกิจ/ โครงการ เพื่อชี้นำเป้าหมายที่ชัดเจนให้แก่ผู้ประกอบการ
– เป็นเครื่องมือในการหาแหล่งที่มาของเงินทุน จากผู้ร่วมทุน กองทุน และสถาบันการเงินต่าง ๆ
– ให้รายละเอียดกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การจัดหาเงินทุน การพัฒนาผลิตภัณฑ์ การตลาด ฯลฯ

แผนธุรกิจควรมีอะไรบ้าง

แผนธุรกิจที่ดีควรจะมีการวิเคราะห์รายละเอียดในตัวแปรสำคัญ ดังนี้

1. สินค้าหรือบริการที่ขาย
2. กลุ่มลูกค้าเป้าหมาย
3. จุดอ่อน จุดแข็ง โอกาสและอุปสรรคต่าง ๆ ของธุรกิจ/ โครงการ

 

ลักษณะของแผนธุรกิจที่ดี

เมื่อได้อ่านแล้ว ควรจะต้องตอบคำถามเหล่านี้ได้

– การก่อตั้งธุรกิจ/ โครงการ มีความชัดเจนหรือสมบูรณ์แล้วหรือยัง
– ธุรกิจ/ โครงการนี้มีความน่าลงทุนมากน้อยเพียงใด
– ธุรกิจ/ โครงการมีแนวโน้มที่จะประสบความสำเร็จตั้งแต่เริ่มแรกมากน้อยเพียงใด
– ธุรกิจ/ โครงการนี้มีความได้เปรียบในการแข่งขัน ในระยะยาวมากน้อยเพียงใด
– สินค้าและบริการจะต้องไปตามความต้องการของตลาด
– ผู้บริหารจะต้องเข้าใจความต้องการของผู้บริโภคอย่างแท้จริงก่อน
– การกำหนด ต้องพิจารณาปัจจัยแวดล้อม โดยเปรียบเทียบกับคู่แข่งขัน และคำนึงถึงคุณค่าที่จะให้แก่ลูกค้าเป็นหลัก
– ด้านการเงินจะต้องมีความชัดเจนว่าส่วนใดคือเงินส่วนตัว ส่วนใดคือเม็ดเงินของธุรกิจ
– ต้องสามารถคำนวณต้นทุนที่แท้จริงของธุรกิจ/ โครงการได้
– หากธุรกิจ/ โครงการเป็นการผลิตสินค้า ไม่ควร ลงทุนซื้อเครื่องจักรเกินความจำเป็น
– พิจารณากระบวนการผลิตสินค้าว่ามีประสิทธิภาพหรือไม่
– สินค้าที่ผลิตสามารถวางตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่
– กระบวนการทางการตลาดและกระบวนการผลิต มีทางเลือกอื่นที่ประหยัดมีประสิทธิภาพได้มากกว่าที่เป็นอยู่หรือไม่
– หน้าที่ต่าง ๆ ในด้านการผลิต การจัดการทางการเงิน การจัดองค์กรมีความเหมาะสมหรือไม่
– ธุรกิจ/ โครงการที่จะดำเนินการนั้น มีพนักงานที่มีคุณภาพและมีจำนวนเพียงพอหรือไม่

เหตุผลหลักที่ผู้ประกอบการจะต้องทำแผนธุรกิจ

– เพื่อที่จะได้เห็นทิศทางเชิงกลยุทธ์ของธุรกิจ
– เป็นการสื่อทิศทางเชิงกลยุทธ์ของธุรกิจให้แก่บุคคล หรือองค์กรที่สามารถจัดสรรเงินทุนให้ได้ทราบ – เพื่อศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการ

 

องค์ประกอบหลักของแผนธุรกิจ

ประกอบด้วย

1. ผู้ประกอบการต้องรู้ว่าตนเองเป็นใคร
2. ธุรกิจของตนจะเดินไปในทิศทางไหน จะต้องอาศัยการกำหนดกรอบ 3 ประการ ได้แก่
– การกำหนดวิสัยทัศน์
– การกำหนดพันธกิจ
– การกำหนดเป้าหมาย

3. รู้ว่าตนเองจะไปได้อย่างไร จะต้องมีการวางกลยุทธ์ในแต่ละระดับขั้น ซึ่งประกอบด้วย
– กลยุทธ์ระดับองค์กร
– กลยุทธ์ระดับธุรกิจ
– กลยุทธ์ระดับหน้าที่

องค์ประกอบของแผนธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ

ต้องมีการลำดับความสำคัญของเนื้อหาที่นำเสนอ ดังนี้

1. บทสรุปสำหรับผู้บริหาร
เป็นส่วนที่รวบรวมประเด็นหลัก ๆ ของแผนทั้งเล่ม จุดเด่น คือ จะต้องอ่านและจับประเด็นได้ง่าย เนื้อหาที่นำเสนอประกอบด้วย ชื่อโครงการ เจ้าของโครงการ สินค้าและบริการ เงินลงทุนในโครงการ โครงสร้างเงินทุนหลักทรัพย์ อัตราส่วนทางการเงินที่สำคัญ อัตราผลตอบแทน ระยะเวลาคืนทุน

2. วิสัยทัศน์
นำเสนอจุดมุ่งหมายของผู้ประกอบการเกี่ยวกับการทำธุรกิจ ซึ่งมักประกอบด้วย จุดมุ่งหมายที่เฉพาะเจาะจง สามารถวัดค่าได้ สามารถดำเนินการให้บรรลุได้ เป็นเหตุเป็นผลและตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริงและมีกรอบระยะเวลาเป็นเครื่องกำหนด

3. การวิเคราะห์ธุรกิจ/ โครงการ

การวิเคราะห์สถานการณ์ แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ

1. การวิเคราะห์ปัจจัยภายนอก เป็นปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้ จะได้จากการประเมินสภาพแวดล้อมในการดำเนินธุรกิจซึ่งผู้ประกอบการจะต้องเข้าใจสถานการณ์ปัจจุบันและแนวโน้มในอนาคต ทั้งที่เป็นโอกาสและอุปสรรคของธุรกิจ/ โครงการ  ปัจจัยภายนอกที่ผู้ประกอบการควรให้ความสนใจมี 5 ประการหลัก ๆ ดังนี้

– กลุ่มผู้ซื้อ หรือลูกค้ากลุ่มเป้าหมาย
– ค่านิยมทางวัฒนธรรมและสังคม
– ความก้าวหน้า ทางด้านเทคโนโลยี
– สถานการณ์ และการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ
– สถานการณ์ และแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงกฎ ระเบียบ กลุ่มผู้ผลิต/ จำหน่ายวัตถุดิบ และเครือข่ายธุรกิจ

2. การวิเคราะห์ปัจจัยภายใน เป็นปัจจัยที่สามารถควบคุมได้ การวิเคราะห์ปัจจัยนี้ถือเป็นการตรวจสอบความสามารถความพร้อม จุดอ่อนและจุดแข็งของธุรกิจ/ โครงการ

อาจแบ่งได้เป็น 3 ขั้นตอนหลัก
– กำหนดประเด็นที่มีอิทธิพลต่อความสามารถ ประสิทธิภาพ ประสิทธิผล ต่อโครงการ
– วิเคราะห์จัดกลุ่มของประเด็นต่าง ๆ เช่น จุดแข็ง หรือ จุดอ่อน
– ประเมินความสำคัญของแต่ละประเด็น เพื่อเป็นแนวทางในการจัดสรรทรัพยากร (เงิน คน ของ) เพื่อเสริมจุดแข็ง และลดจุดอ่อน
– การวิเคราะห์การแข่งขัน
– พันธกิจ